Bir Melezleştirme Stratejisi

Azenhas do Mar, Güneybatı Portekiz’in uluslararası üne sahip kıyı şeridi Rota Vicentina’da yer alan küçük bir sahil kasabası. Zengin jeolojik bir çevreye sahip alanın düşen nüfusu, sürekli ziyaretçileriyle yükseliyor ve bu tuhaf ekleme yakın çevrenin ekonomik hareketliliğine de katkıda bulunuyor.

fotoğraflar: area_ architecture research athens

Hızla değişen iklim koşullarına maruz kalan Azenhas do Mar’ın gelecek sürdürülebilirliğini sağlamak projenin temel amacıydı. Bunun için geçmişinden gelen en kuvvetli hayatta kalma mekanizmasını geri getirmeyi denedik: Hem karaya hem de suya uyum sağlayabilme yeteneğini, ya da “iki yaşamlı” doğasını da diyebiliriz. Amfibi, Yunanca “amphibious” ya da “ikili hayat yaşamak” anlamına gelen terimden türemiş. Bu terim, Azenhas do Mar’ın var olan su-kara ikiliğini, yeni amfibik yaşam tarzlarını, değişen sosyal ve ekonomik koşullara hızlı uyum sağlama yeteneğini kapsayacak bir potansiyele taşıyor.

Kasabanın yerlileriyse önerinin başlangıç noktasını biçimlendirdi. Balıkçılar, çiftçiler ya da gezginler gibi var olan ekonomik ve turistik kimlikleri, “amfibik” aktörler olarak yeniden tasavvur ettik: gezgin-balıkçı, yerli-konakçı ya da balıkçı-rehber… Pek çok isimlendirme daha yapılabilir elbette, ancak temel fikir genişletilmiş bir ekonomik etkinlik ağı yaratarak yerli ve ziyaretçi arasındaki sınırları bulanıklaştırmaktı. Bu ağın kaynağı da yerel olacak ve eylemler bölgesel taleplerle belirlenecekti.

Katılımcı tasarım stratejisi de buna paralel çalışıyor: Sakinlerinin kasabalarının evrimini biçimlendirebilecekleri bir yerel bilgi ağını tanımlıyor, geliştiriyor, üretiyor. Bu bağlamda, kıyıda yer alan InfoPoint’i, kasaba halkının sürmekte olan gelişmelerin her aşamasına etki edebilecekleri bir aradalığı sağlayacak atölyeler, forumlar düzenleyebilecekleri ve tamamen onlara ait bir mekan olarak kurguladık.

Küçük ölçekli üretimler ve diğer ekonomik faaliyetler, konut dokusunun nüfus yoğunluğunu zamanla artırdı. Müşterek alanlarda yapılan etkinliklerin şehre dağılması da bu süreci tamamladı: ortak bahçeler ve park etme alanları, kalıcı tarım ürünleri dağıtım merkezi, oyun alanı, sahil şeridinde kurgulanan kamusal programlar ve deniz bağlantılı üretim etkinlikleriyle zenginleştirilmiş yürüyüş hattı. Program elemanlarının, şehir dokusuna dikkatlice ve biriktirilerek eklenmesi iş ve üretim ile boş zaman ve eğlence arasında köprü kuran yeni bir amfibik ağ kurdu.

Var olan cadde örüntüsünden türeyen ikincil yaya dolaşım ağı, yeni ve eskinin iç içe geçmesini sağladı. Daha önceleri balıkçıların evlerin içine girmeden bahçelere girmelerini sağlayan servis yolu ağından devşirilen yaya koridorları, daha ilişki kurulabilir bir ölçek sunuyor ve yerli halkla ziyaretçilerin karşılaşmalarına imkan veriyor. Otel odalarından evlere kadar üretilen yeni konut tipolojileri geleneksel Portekiz “monte”sinden ilham aldı: bir oda dizisinden oluşan basit barınma mekanı.

Monte’nin basitliği, kiralık odalardan çalışma ve yaşam alanı düzenlemelerine, otel ve yaşlılar için yapılmış konaklama mekanlarından ziyaretçilerin şifalı sularında yüzebildiği deniz monte’lerine kadar yaşam alanlarında melez senaryolar oluşturmaya imkan veren esnekliği sağlarken; zemin katın çizgisel biçimlenişi de bahçe ve diğer açık hava mekanlarının ilişkisini kuvvetlendiriyor. Bu ve bunun gibi birleşik çözümlerimiz, kalıcı, dönemsel ve geçici konaklayanlar arasındaki farkı silikleştiriyor ve değişen ihtiyaçlar doğrultusunda dönüştürebilir konut tipolojileri üretiyor. Melezleştirme, şehrin zamana karşı dayanaklı olması ve gelecekte de hayatta kalabilmesi yaklaşımımızın temelini oluşturuyor. (www.areaoffice.gr)